Bijlmer Bookstore

De zoektocht naar mijn roots, was voor mij als persoon een ver van mijn bed show.
Tot vorig jaar was ik er nog niet echt in geïnteresseerd. Naar mate ik
geconfronteerd werd met de vraag, wie ben ik, begon de zoektocht langzaam op
gang te komen. Ik, Ryaen La Rose, was opzoek naar het verhaal van mijn roots als
aanvulling op hetgeen ik al wist over mijn roots uit Nickerie, Coronie en
Saramacca. Ik heb er heel vaak over nagedacht, maar deed niet echt mijn best om
met een onderzoek te starten.

Wie ben ik – Suma na mi?

 

 

Laat mij je eerst vertellen wie Ryaen is. Ryaen is een jonge Afro-Surinaamse man, geboren op 9 juni 1995, te Paramaribo. In Suriname is het typisch dat men jou de vraag stelt, wie is je vader en wie is je moeder? Mijn vader is Rinaldo La Rose en mijn moeder is Ardelty Bommel. Ik kom uit een gezin van drie zusters en een broertje. We zijn niet allemaal van één moeder maar wel van één vader. In 2018 ben ik mijn journalistieke carrière begonnen. Het was voor mij een nieuwe en totaal onbekende branche. Het was zeer uitdagend. Naast mijn journalistieke taken, ben ik in het dagelijks leven ook bezig met spiritueel werk, waaronder het begeleiden van personen, maar ook het organiseren van bijeenkomsten waarbij onze jongeren vooral betrokken worden. Mijn spirituele betrokkenheid is voornamelijk gericht op het scholen van de jongere generatie Afro-Surinamers over het Wintigeloof. 

Mijn belangstelling voor Winti werd aangewakkerd vanuit een schoolopdracht waarbij ik gesprekken moest voeren met Du’s om meer te weten over hun werk en hun leven als een Du. Vanaf jongs af aan werd ik via mijn vader geconfronteerd met het Wintigeloof. Zoals mijn vader het zei; A musu fu bigin wan presi. En dankzij mijn schoolopdracht werd de interesse volledig gewekt. Dankzij de Okomfo Fu Kondre, mevrouw Dorenia Babel, werd de dieper liggende gedacht achter het Wintigeloof voor mij duidelijker. Winti geeft mij balans in het leven en een diepgaande rust die ik nooit eerder heb gekend. Ik ben het leven ook veel beter gaan begrijpen vanuit dit geloof. Binnen Winti is een goede fundering, namelijk, op beide benen kunnen staan, van eminent belang. Voor spirituele groei is de ontwikkeling van je eigen Ik prioriteit nummer één.

             

Mijn streven is altijd geweest; Ano kan de so taki a informatie de, ma mi leki wan fu den sabi sma no prati den difrenti koni nanga den moro yongu sma.  Het is tijd dat wij onze jongeren betrekken bij rituelen die betrekking hebben op onze Afro-Surinaamse voorouders. Via diverse culturele facebook groepen heb ik inspirerende stukken geschreven over het Wintigeloof. De bedoeling van mijn geschreven stukken was vooral om personen te helpen om hun eigen Ik tot ontwikkeling te brengen. Ik heb toen op Facebook een pagina opgezet genaamd, Rutu taki. Vervolgens heb ik nog heel veel stukken geschreven voor andere Facebook groepen zoals Wi Sranan Rutu, Lobi Gi Ingi Culturu en Wi leri fu sabi. Het centraal stellen van jou eigen Ik is een van de belangrijkste fundamenten die ik tijdens mijn spirituele ontdekkingsreis heb mogen leren en het is mij altijd bijgebleven.

 

 

 

 

 

Het gesprek met oma Helouise Semwel

Het gesprek met Oma Helouise, de moeder van mijn moeder was eigenlijk de aanleiding om opzoek te gaan naar meer over mijn vaders familie. Het was een zaterdagavond toen mij oma mij vroeg om langs te lopen voor een gesprek. Vanwege mijn werk maak ik vaak hele lange uren waardoor ik niet altijd beschikbaar ben. Het gesprek met Oma Helouise was een echte gewaarwording. Ze vertelde mij heel veel, vooral over haar eigen familie. Ze is geboren in Coronie, maar een deel van haar roots is in Nickerie. Oma Helouise had een moeder die een tru tru dogla was. Haar moeder was een mix van Hindoestaans en Creool en haar vader was een mix van Chinees en Creool. Ze vertelde mij dat de Hindoestanen in de familie helemaal uit Schotland kwamen en uiteindelijk in Nickerie neerstreken. Oma Helouise stamt af van de welbekende familie Tjin Liep Sjie van Coronie. 

 

Op de foto heb je links mijn moeder Ardelty Bommel en rechts Helouise Semwel.

Oma Helouise heeft mij vaak vertelt over haar eigen betrokkenheid met het Wintigeloof. Zij vertelde dat bij het overlijden van haar groottante zij het lijk heeft helpen afleggen zonder dat zij daar echt verstand van had. Ze was 13 jaar toen. Ze vertelde dat ze tijdens het afleggen sprak met haar overleden groottante en dat die fluister geluiden maakte wat erop leek alsof ze toestemde met hetgeen oma Helouise voor haar zou doen. Wat zo mooi was aan deze ervaring is dat Oma Helouise niet eens doorhad dat haar groottante reeds was overleden. Haar moeder vertelde het haar pas toen ze weer naar hun eigen huis terugkeerden. En Oma Helouise vertelde haar moeder dat ze wel echt met haar groottante had gesproken tijdens het ‘baden’ van haar. Oma Helouise vertelde ook over een Kiri Fodu in haar familie. Dit gebeurde met haar familie in het district Coronie. Het verhaal van de Kiri Fodu was een beetje eng, maar Oma Helouise verzekerde mij dat de bigi sma’s van de bere toen alles hebben gedaan om te zorgen dat de spirituele lasten niet een achtervolging werden voor het nageslacht. Dit is ook waarom oma Helouise mij aanmoedigde om vooral verder op zoek te gaan naar informatie over mijn vaders stamboom. Jammer Genoeg kon oma Helouise niet veel vertellen over de familie van mijn moeders vader, maar ze vertelde wel dat ze wist van uit welke plantage zij kwamen.

 

Ook de familie van mijn moeders vader is bezig hun stamboom uit te zoeken. Zij hebben aan de hand van een facebookpagina familieleden kunnen verbinden met elkaar. Ik heb op de spirituele manier ontdekt van waar ik afkomstig ben. Met de spirituele manier bedoel ik dat ik eens tijdens een luku meer te weten ben gekomen. De obia van de Du, de Ampuku, stelde mij de vraag of ik wist van welke pranasi ik afkomstig was. En omdat ik de vraag niet kon beantwoorden stelde de obia toen de vraag aan mijn moeder. Toen werd het duidelijk dat ik ook afkomstig was van de houtplantage Berlijn.  Ik wist dit helemaal niet, mijn moeder wist dit stukje geschiedenis wel maar had er nooit met mij over gesproken. Ik werd toen nieuwsgierig en wilde veel meer weten over de familie van mijn vader.

 

Familie Muntslag op plantage Overtoom.

 

 

Waar of hoe begin ik? 

Alvorens mijn zoektocht te starten was het voor mij belangrijk om een vertrekpunt te vinden. De vraag die bij een de meeste personen die opzoek gaan naar hun voorouders opkomt is, waar begin ik en wat staat mij te wachten? Ook ik worstelde met deze vragen. Voor een lange tijd kreeg ik geen antwoord op deze vragen. Geen ene aanwijzing kwam op mijn pad. Ik had geen idee wat ik precies moest doen en hoe ik moest beginnen. Met mijn drukke schema was het al helemaal makkelijk om deze vragen aan de kant te schuiven en het pas weer op te pakken als ik er ooit weer tijd voor zou hebben. 

 

Toen kwam er een boodschap uit Samandow (dodenrijk)

Naarmate ik het gevoel had dat ik geen tijd genoeg had om echt te starten met mijn zoektocht naar de stamboom van vaderszijde, bleef het stil. Toen zag ik op een woensdag avond tijdens het bidden een visioen. Bidden doe ik vaak. Vooral als ik de behoefte heb om met mijn eigen Ik in contact te komen. Ik mediteer dan intensief volledig tot rust te komen. Zodra ik in die volledige rust ben doe ik dan mijn witte kaars aan. Deze staat op mijn Winti gebedstafra en roep Anana en de bigi sma’s aan om te vragen voor opheldering, voorbereiden van schone wegen voor mij, geluk, succes, liefde, gezondheid en boven al mentale rust. Ik bid om bescherming van negatieve energie en voor nieuwe positieve uitdagingen. Ik bid meerdere keren per week vooral als ik uit huis moet en in de avond. Het is vooral nodig te bidden om te vragen naar begeleiding voor je vertrekt uit huis omdat je nooit weet wat je kan overkomen op de weg. Daarvoor bid ik altijd. 

Terug naar die visioen van die woensdag avond. Ik zag een oude donkerkleurige magere redelijk lange vrouw. Ze was in het wit gekleed met een witte angisa op haar hoofd. Ze stond er heel statig bij. Zij was op een plantage toen ik haar zag in mijn visioen. Nimmer had ik gedacht dat mijn zoektocht naar mijn vaders familie zou beginnen met een visioen met mijn betbetovergrootmoeder (in onze Creoolse cultuur praten wij van “Tia” dat is de vijfde generatie). Dat wil dus zeggen dat ik een ontmoeting had met een familie van mij die reeds jaren overleden is. In mijn visioen zag ik ook een bekend naambord. Het was van de plantage Overtoom op Para. Toen kreeg ik de opdracht van deze een kabra om onderzoek te doen naar mijn vaders familie. De kabra waarover ik het heb heet Adolfina Doortje Muntslag geboren op 10 januari 1868 te Overtoom in het district Para. Ze zei mij heel duidelijk om mijn zoektocht te beginnen bij plantage Overtoom. Plantage Overtoom was voor mij niet onbekend. Mijn eerste keer op de plantage was tijdens het bijwonen van een kon makandra op de plantage over een boedelkwestie tussen twee dorpsbesturen. Het voelde voor mij bekend en toch weer niet zo bekend. Ik vroeg mij vanaf toen al af wat de connectie kan zijn van deze plantage met mij? Deze vraag heb ik na ruim 2 jaar beantwoord gekregen. Nadat ik de visioen van de kabra zag. Oma Doortje noem ik haar nu. Deze training heeft mijn ogen geopend om op andere manieren achter je familie geschiedenis te komen. Tijdens de training werd mijn geduld ook weer getest, met betrekking tot hoe ik achter de juiste informatie zou moeten komen van mijn familie. Ik heb ook dagen gekend waarbij ik gebeden heb en bijna opgaf omdat het niet snel genoeg ging. Ik ben uiteindelijk toch met hulp op het juiste pad gekomen. 

 

Ik denk dat de vraag die nu speelt bij jullie is hoe wist ik dat het oma Doortje was die tot mij sprak? Laat mij je vertellen: Nadat ik dus de plek had gezien in mijn visioen gaf ze haar naam aan mij door. Doortje zei ze. En toen ik uiteindelijk echt opzoek ging naar mijn vaders familie struikelde ik in een van de archieven over deze naam. Het voelde aangenaam en bekend aan en ik zocht het verder uit. In mijn volgend deel lees je hoe ik uiteindelijk achter de ware identiteit kwam van deze kabra, oma Doortje. 

 

Training van Naks 

Niet lang nadat ik de boodschap kreeg van de kabra zag ik een advertentie op Facebook voor de training Ancestors Unknown – stamboomonderzoek georganiseerd door Naks. Ik heb mij meteen opgegeven ondanks ik een heel drukke schema heb. Ik vond het leuk om op de zaterdagen bezig te zijn en kennis op te doen met betrekking tot de verschillende methoden om stamboomonderzoek te doen. Mijn eerste trainingsdag voelde ik een warm welkom van de trainees. De moed zat er echt in om te beginnen met mijn onderzoek. Het eerste bezoek aan het Nationaal Archief was ook een ervaring op zich. Je kon aan de hand van een geboorde datum of datum van overlijden belangrijke informatie verzamelen over je familie geschiedenis. Ik heb tijdens de training de mooie verhalen van de andere deelnemers kunnen horen en die bezorgden mij kippenvel. Het waren echt verhalen die je enorm emotioneel maakten. Je merkt ook dat ieder verhaal een ander kern heeft en een ieder een persoonlijke reden heeft om opzoek te gaan naar hun voorouders. Ik herinner mij nog de woorden van Sarafina Naarden “Un go begi en leti wan kandra kar den Granwan fu yu”. Dat was een bevestiging voor hetgeen mij is overkomen met mijn kabra en dit zorgde voor extra inspiratie om verder te gaan met mijn onderzoek.

 

 

Het was ook een zeer enerverende training. Ik ben als persoon een introvert en kan af en toe ook een extrovert zijn. In een nieuwe omgeving is het voor mij altijd eerst wennen en soms kan dat met nieuwe personen best moeilijk gaan.  Gelukkig bleek het toch een leuke en warme ervaring te zijn om op zo een intensieve en persoonlijke wijze bezig te zijn met elkaars stamboomonderzoek. 

Met behulp van Giovanny Robinson, sommige kennen hem ook wel als Anthony Robinson, ben ik achter de namen gekomen van mijn voorouders, met name dat van Oma Doortje, de kabra die mij een bezoek bracht tijdens mijn gebedsritueel. Anthony ken ik reeds een aantal jaren vanuit mijn beroep als journalist. Ik heb vaker interviews met Anthony en Darell Geldorp gedaan. Voornamelijk over activiteiten georganiseerd door Naks. Darell ken ik ook van het Instituut voor de Opleiding van Leraren (IOL). Samen studeren wij geschiedenis. We zitten beiden in de afrondende fase. 

Dat de training tot een eind is gekomen vind ik deels heel jammer, maar het is aan mij om de opgedane kennis verder te gebruiken om verder onderzoek te kunnen doen. Phylicia Koswal die ook familie blijkt te zijn van mij was ook bezig met haar stamboom. Zij stuurde mij een facebook bericht om kennis te maken en daarna stuurde ze mij heel veel informatie over onze familiegeschiedenis van plantage Overtoom. Ik heb nog de informatie kunnen delen met een nicht van mij die ook bezig is met stamboomonderzoek. Ik hoop dat deze informatie ten goede komt voor de rest van de familie. Deze training heeft voor mij de deuren geopend om kennis te maken met de andere kant van mij familie, waarmee ik nooit eerder kennis heb gemaakt. Ik heb nog niet iedereen ontmoet, maar tijdens de afsluiting van onze training ontmoette ik 2 familieleden die konden beamen dat ik op de goede weg was met verder vormen van mijn stamboom. Ik kreeg ook advies om contact te maken met een ander familielid die op master niveau is afgestudeerd op de familienaam Muntslag. 

 

Wat nu?

Wat nu? Is een vraag die ik kan beantwoorden door te zeggen dat ik naar nog meer informatie op zoek zal gaan van mijn familie. Ik ben nu wat rijker geworden aan de hand van de extra informatie dat ik heb verkregen van onbekende familie en de trainees. In de toekomst wil graag op diverse podia staan en mijn verhaal vertellen over stamboomonderzoek. Er is nog heel veel te leren van zulke momenten. Het geeft je als persoon wat houvast in je leven. Je zweeft niet meer, doordat je nu met zekerheid kan aangeven wie je bent en vanwaar je komt. 

 

 

 

 

 to be continued…

 

 

 

 

 

 

 

Woordenlijst

Wat is een Du? Een Du is een geestelijke leider binnen de Winti bribi, die zorgt voor de spirituele begeleiding van een persoon. Je heb zowel een mannelijke als vrouwelijke Du’s.  

Wat is een Kiri fodu? Wanneer er gesproken wordt over Kiri Fodu, is wanneer het huis van de Winti wordt kapot gemaakt. Om weer vrede te sluiten met deze Winti worden er diverse rituelen uitgevoerd om de rust terug te brengen.

Wat is een luku? Een is een consult, waarbij personen antwoorden kunnen krijgen op vragen die maar niet werden beantwoord.  

Wat is een obia? Een Obia kan een Winti zijn. Die verschillende namen kan dragen zoals een Ampuku, Adumankama en Kantasi Winti die vallen onder de Obia’s. Maar Obia staat ook voor genezing of kennis om kracht te vergaren.

Wat is een Angisa? Een Angisa is een gevouwen hoofddoek die Afro-Surinamers vaak dragen tijdens hoogtijdagen.

Kabra: Vooroudergeest die aan het hoofd staat van de bilaterale bloedverwante familielid.